By Maixua Eusko Jaurlaritzak ekimen aitzindari bat abiatu du, Euskadiko hezkuntza-zentroak adimen artifizialaren (AA) eta robotikaren tresna aurreratuekin hornitzeko, euskal eskoletan ikaskuntza-esperientzia eraldatzeko helburuarekin. Eskola Adimentsua edo ADI Eskola izeneko programa honek hezkuntza-sistema eguneratu baten ikuspegian kokatzen da, irakasleek eta ikasleek baliabide teknologikoetara sarbidea izan dezaten, eta mundu digitalean gero eta beharrezkoagoak diren gaitasunak garatzeko aukera izan dezaten. Estrategia hau bat dator Europako Batasunak digitalizazioa sustatzeko eta gazteak etorkizuneko erronkei aurre egiteko prestatzea helburu duten politikekin, teknologia hezkuntza-esparruan modu eraginkor eta etikoan integratuz. Eusko Jaurlaritzaren konpromiso hau adierazle argia da: hezkuntzaren etorkizuna teknologiaren erabilera arduratsu eta estrategiko batean oinarritzen dela.
Euskadiko geletan AA eta robotika sartzea premiazko beharrari erantzuteko diseinatu da: belaunaldi berriak ez bakarrik tresna digitalak erabiltzeko prestatzea, baizik eta teknologia aurreratuekin ulertu eta sortzeko gai izatea bermatzea. Automatizazioa eta digitalizazioa bizitzako alderdi guztiak eraldatzen ari diren testuinguruan, ezinbestekoa da ikasleek teknologia kontsumitzaile hutsak izan ez daitezen, baizik eta sortzaile eta berritzaile bihurtzea. Helburu horrekin, Euskadiko hezkuntza-zentroek hainbat gaitasun garatzeko aukera emango duten ekipamenduak jasoko dituzte: pentsamendu konputazionala, programazioa eta robotika hezitzaileko tresnen erabilera. Horrela, Haur Hezkuntzatik Batxilergora bitarteko ikasleek teknologiara modu praktiko eta aurreratuan hurbiltzeko aukera izango dute. Programak ikasleen gaitasunak etengabe ebaluatzeko mekanismoak ere ezarriko ditu, irakasleei ikaskuntza-prozesuaren jarraipen zehatza egiteko tresnak eskainiz.
Eskola Adimentsua programak Eusko Jaurlaritzaren babesarekin baliabideak modu egokian banatzeko eskema bat ezarri du, hezkuntza-zentro bakoitzaren behar zehatzen arabera. Eskemak kontuan hartzen ditu ikasgelen kopurua eta hezkuntza-mailak, baliabide teknologikoak berdintasunez eskuratzeko aukera bermatuz. Plangintza honen bidez, irakasleek programazioa eta robotika hezitzailea irakasteko beharrezko azpiegiturak eta laguntza izatea bilatzen da. Helburua, era berean, arrakala digitala murriztea da, ikasle guztiek, haien jatorri sozioekonomikoa edozein dela ere, aukera berberak izatea bermatuz. Eskema honek baita ere azpiegituren mantentze-lan erregularrak hartzen ditu barne, erabilitako teknologiaren iraunkortasuna bermatzeko.
Ekimen honek ez ditu soilik ekipamendu fisikoak eskaintzen, baizik eta irakasleentzako prestakuntza eta laguntza prozesu bat ere barne hartzen du. Teknologiaren irakaskuntzan integratze eraginkorra bermatzeko, programazio-softwarearen eskuratzea eta STEM (Zientzia, Teknologia, Ingeniaritza eta Matematika) konpetentziak sustatzen dituzten jarduerak erabiltzea aurreikusten du. Irakasleen prestakuntza etengabea da, eta horrek irakasleek beren gaitasun teknologiko eta pedagogikoak eguneratzeko aukera bermatzen du. Era berean, ikastetxeetan teknologia eraginkortasunez erabiltzeko protokoloak garatuko dira, arrakasta handiko proiektuak modu sistematikoan ezarri ahal izateko.
Eskola Adimentsua programak hainbat tresna aurreratu erabiltzea aurreikusten du. Horien artean daude, besteak beste, Scratch, gazteenei programazioa irakastea errazten dien plataforma; LEGO Education, robotika-proiektuak garatzeko; eta Arduino, hardware irekiko plataforma, ikasleek ikaskuntza praktiko eta esperimentala garatzeko aukera eskaintzen duena. Programak, halaber, Raspberry Pi bezalako tresnak biltzen ditu, pentsamendu logikoa eta sortzailea sustatuz. Tresna hauek ikasleen artean lankidetza eta talde-lana bultzatzea ere ahalbidetzen dute, proiektu kooperatiboetan parte hartuz ikaskuntza sakonago bat sustatzeko.
Horretaz gain, programak Google-ren Teachable Machine plataforma erabiltzea proposatzen du, ikasleek AAren oinarrizko kontzeptuak ulertu eta AA ereduak modu erraz eta didaktikoan sor ditzaten. Tresna hauek etorkizuneko lan-merkatuan ezinbestekoak izango diren gaitasunak garatzeko baliagarriak dira. Gainera, ingurumenarekin lotutako kontzientziazio-jarduerak gehitzen dira, teknologia jasangarritasuna ardatz duten proiektuetan txertatzeko helburuarekin.
Eusko Jaurlaritzaren ekimen hau aldaketa esanguratsua da euskal eskoletan, ikasleen gaitasun digitalak eta zientifikoak hobetzeko ikuspegi argia duena. Programaren helburua ikasleei etorkizuneko lan eta gizarte erronketan ezinbestekoak izango diren gaitasunak ematea da, hala nola pentsamendu kritikoa, arazoen ebazpena eta teknologiari aplikatutako sormena. Gainera, talde-lana sustatzen du, robotika eta programazioko proiektu askok taldean lan egitea eskatzen baitute, lankidetza eta komunikazio eraginkorra bultzatuz. Gaitasun hauek indartzeko, Eusko Jaurlaritzak eskola mailan sari eta motibazio-programak abiaraziko ditu, ikasleen ahalegina eta sormena aitortuz.
Teknologia hauetan hasieratik trebatzeak ikasleengan esplorazio eta jakin-minerako jarrera bat sustatuko du, eta horrek berrikuntzarako eta ikaskuntza jarraiturako kultura bat sortuko du euskal geletan. Honela, Euskadi abangoardian kokatzen da, bere ikasleak etorkizuneko erronkei aurre egiteko prestatuz, teknologiaren garapen etikoa eta jasangarriaren ikuspegitik. Halaber, familiek ere aukera izango dute programan parte hartzeko, teknologia berrien inguruko prestakuntza-saioak jasoz, hezkuntza-komunitatea bere osotasunean inplikatzeko.
Eskola Adimentsua programaren funtsezko elementuetako bat irakasleen etengabeko prestakuntza da. Eusko Jaurlaritzak, Ikastolen Elkartea eta Euskal Herriko Unibertsitatea (EHU/UPV) bezalako erakundeekin elkarlanean, ikastaro espezifikoak eskaintzen ditu teknologia horiek geletan txertatzeko beharrezko gaitasunak bermatzeko. Prestakuntzak barne hartzen du programazio-plataformen erabilera, robotika-ekipoen kudeaketa eta ikasleen artean pentsamendu konputazionala sustatzeko estrategiak. Prestakuntza saioetan kasu praktikoak eta erronka errealak lantzen dira, irakasleei teknologiaren erabilera errealaren inguruko ezagutza sakona eskaintzeko.
Prestakuntzaren ikuspegi praktikoari esker, irakasleek ikasitakoa berehala aplika dezakete geletan, ikasleekin batera robotika eta programazio-proiektuetan parte hartuz. Gainera, irakasleen artean laguntza-sare bat sortu da, esperientziak eta praktika onak partekatzeko, eta ikaskuntza kolaboratiboko komunitatea sustatzeko. Sare honek ideia berritzaileen trukea errazten du eta irakaskuntza-metodoak etengabe hobetzea ahalbidetzen du. Irakasleek plataforma digital espezializatu bat izango dute eskuragarri, bertan baliabide didaktikoak, tutoretzak eta iradokizunak partekatzeko.
Eusko Jaurlaritzak gidatutako AA eta robotika euskal geletan sartzeko ekimenak teknologia horien erabilera etiko eta sozialaren inplikazioak ere kontuan hartzen ditu. Arriskuak onartuta, programak zuzentarauak ezartzen ditu baliabide teknologikoen erabilera arduratsua eta etikoa sustatzeko. Ikuspegi honek helburu du ikasleengan gaitasun teknikoak ez ezik, teknologiaren erabileraren eraginari eta gizarte-erantzukizunari buruzko jarrera hausnartua ere garatzea. Proiektu bakoitzean ingurumen-inpaktua murrizteko estrategiak ere garatuko dira, ikasleak jasangarritasunaren aldeko praktika errealetan trebatuz.
Irakasleek ikasleei AA eta robotikaren erabilera arduratsua irakasteko trebakuntza jasotzen dute, etikaren, pribatutasunaren, algoritmoen alborapenaren eta teknologia digitalen ingurumen-inpaktuaren inguruko arazoak ulertarazteko. Horren bidez, Eskola Adimentsua programak alfabetizazio digitala indartzen du euskal geletan, eta erabilera arduratsuaren eta hausnarketa sakonaren ikuspegiarekin uztartzen du. Honek, era berean, ikasleei eguneroko eta etorkizuneko bizitzan tresna teknologikoekin harreman orekatua izateko aukera ematen die. Ikasleak baloreetan hezteko, saio espezifikoak eskainiko dira geletan, erabilera arduratsuaren inguruko rol-jokoak eta kasu praktikoak aplikatuz.
Eskola Adimentsua programak robotika hezitzailea eskolako curriculumetan integratzeko jarduera eta proiektuak planifikatzen ditu. Ikasleek aukera izango dute VEX Robotics bezalako plataformekin lan egiteko, erronka praktikoak ebazteko robotak eraikiz eta programatuz, eta Micro:bit bezalako mini-ordenagailuekin, programazioaren eta elektronikaren oinarriak ikasiz. Horrez gain, Tinkercad tresna ere sustatzen da, ikasleek beren ideiak diseinatzeko eta prototipoak sortzeko aukera izan dezaten, ingeniaritza eta diseinu kontzeptuak integratuz. Jarduera hauek eraginkortasunez gauzatzeko, irakasleei gida zehatzak eta laguntza teknikoa eskainiko zaizkie, urratsez urrats.
Robotika Euskadin ez da geletara soilik mugatzen. Proiektuak eta ikaskuntzak partekatzeko lehiaketak eta azokak ere antolatzen dira, eta horiek aukera ematen diete ikasleei beren proiektuak komunitatearekin partekatzeko. Ekitaldi hauek ikasleei aurkezpen-trebetasunak eta komunikazioa garatzeko aukera ematen diete, baita sormena eta talde-lana sustatzeko ere. Horrela, ikasleek erronka konplexuei aurre egiten ikasten dute, irtenbide berritzaileak bilatzen dituzte, eta lankidetzan lan egiteko gaitasunak garatzen dituzte, etorkizuneko erronkei aurre egiteko oinarrizkoak izango diren trebetasunak. Jarduera horietan parte hartzen duten ikasleek beka eta aintzatespen bereziak jasotzeko aukera izango dute.
Eusko Jaurlaritzak AA eta robotika euskal hezkuntzan integratzearen alde egindako apustu hau erabaki zuzena eta ikuspegizkoa da, ikasleak etorkizunerako prestatzeaz gain, eskualdea berrikuntza hezitzailearen abangoardian kokatzen baitu. Programa honek baliabide teknologikoak eta laguntza pedagogikoa eskaintzen dizkie euskal hezkuntza-zentroei, ikasleek gaitasun digital aurreratuak garatu ditzaten, gaur egungo gizartean funtsezkoak direnak. Teknologiak ezagutza berriak sortzeko eta partekatzeko aukera emango die ikasleei, hezkuntza-sistemaren etengabeko hobekuntza bultzatuz.
Gainera, teknologia hezkuntza-ingurunean txertatzeak hainbat gaitasun zeharkako sustatzen ditu: pentsamendu kritikoa, arazoen ebazpena, sormena eta lankidetza, besteak beste. Gaitasun hauek teknologiaren erabileratik haratago doaz, eta ikasleen garapen integralean laguntzen dute, haien etorkizuneko bizitza profesional eta pertsonaletan ezinbestekoak izango diren konpetentziak landuz. Eusko Jaurlaritzak hezkuntza-komunitatearen parte-hartze aktiboa sustatuko du, irakasleak, ikasleak eta familiak helburu berberaren inguruan batuz.
Eskola Adimentsua programak ikuspegi moderno eta osoa eskaintzen du, hezkuntza tradizionalaren mugak gainditzen dituena, eta teknologia ezagutza iturri gisa erabiliz, etorkizuneko lider teknologikoak hezteko oinarri sendoa sortzen du. Programa hau garatzen den heinean, espero da haren onurak eragin positiboa izatea euskal hezkuntza-sisteman ez ezik, eskualdeko gizarte eta ekonomian ere, Euskadi XXI. mendeko berrikuntzan eta hezkuntzan erreferente bihurtuz. Etorkizunari begira, programak hainbat alderdi indartzeko helburua du: inklusioa, jasangarritasuna eta berrikuntza soziala, hezkuntza eredu globalago baterantz urrats sendoak eginez.